کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
در شروع لازم است توضیحی در رابطه با کلید های اتوماتیک و غیر اتوماتیک شرح دهیم. به طور کلی کلید های اتوماتیک کلیدهایی می باشند که از رله برخوردار می باشند و هر کدام برای موارد مخصوصی کاربرد دارد . بطور مثال کلیدهای اتوماتیک هوایی از رله های بسیار هوشمندی از نوع رله های الکترونیکی برخوردار می باشند ،ولی کلیدهای غیر اتوماتیک کلیدهایی به شمار می روند که صرفا”برای قطع و وصل کاربرد دارند و فاقد رله می باشند مثل کنتاکتور یک تجهیز غیر اتوماتیک می باشد که برای قطع و وصل های گوناگون با کاربردهای مختلف یک مشخصه ای دارد مثلا”کنتاکتور AC3 برای بارهای القایی می باشد.
کلید اتوماتیک یکی از تجهیزات حفاظت از سیستم‌های برقی همچون سیم و کابل‌های مدار، دستگاه‌های صنعتی، مدارات روشنایی مراکز صنعتی و مسکونی در مقابل جریان اضافی و اتصال کوتاه می باشد .
کلیدهای مینیاتوری MCB
MCB مخفف عبارت Miniature Circuit Breaker می باشد. این وسیله یک تجهیز الکترومکانیکی است که براساس خواص الکترومغناطیسی و همچنین حرارتی جریان الکتریکی کار می کند. مکانیسم الکترومغناطیسی موجود در داخل MCB به آن کمک می کند تا جریان را در هنگام اتصال کوتاه قطع کند و یک نوار دو فلزی موجود در آن، به آن کمک می کند تا مسیر جریان را در هنگام اضافه بار قطع کند.
از انواع کلیدهای فشار ضعیف که معمولأ در جریان های پایین و در تابلوهای روشنایی وتابلوهای توزیع با توان کم و یا جهت حفاظت مدارات کنترل و فرمان تجهیزات و تاسیسات برقی کاربرد دارد . جریان قطع اتصال کوتاه این کلیدها معمولأ خیلی بالا نمی باشد . حداکثر جریان مورد استفاده با کلید مینیاتوری ۱۰۰ آمپر می باشد و همینطور جریان قطع اتصال کوتاه این کلیدها بصورت نرم ۱۰ کیلو آمپر و حداکثر ۲۵ کیلو آمپر است. این کلیدها دارای دو نوع کاربرد صنعتیIEC60947 و کاربرد مسکونی IEC60898 می باشند. به طور کلی کلید مینیاتوری ساده‌ترین نوع کلید محسوب می شود و از انواع تک پل و سه پل طراحی تولید و برخوردار است که اغلب در پروژه‌های مسکونی کاربرد دارد. این مدل کلید، برای قطع جریان ۶ کیلو آمپر و یا ۱۰ کیلو آمپر طراحی و تولید شده و از مدار در برابر جریان اضافی محافظت می نماید.
ACB کلید اتوماتیک هوایی :
این کلید ها نوع دیگری از کلید اتوماتیک فشار ضعیف به شمار می روند که اغلب در آمپراژ بالا کاربرد دارند . حد بالا جریان این کلید ها تا 7500 آمپر است. رنج این کلید ها از 400 تا 7500 آمپر می باشد. کاربرد این کلید ها عمدتا در ورودی تابلو ها است که هم جریان بالایی دارد و هم برای برقراری Selectivity کامل بین کلید های ورودی و کلید های خروجی که معمولأ از نوع کمپکت می باشند؛ کاربردی می باشد.
کلید های هوایی از رله هایی که در داخل خود کلید جاسازی شده اند(Built-in) برخوردار می باشد. ویژگی این رله ها خاصیت تاخیری یا Time Delay آن می باشد که عنصر اصلی در تامین Selectivity از طریق صدور فرمان قطع با تاخیر می باشند. Selectivity همان پدیده تقدم قطع در خروجی ها نسبت به ورودی هاست. به این معنی که اگر خطایی در یک فیدر خروجی رخ داد؛ ابتدا کلید خروجی قطع شود. تنها در صورت تداوم خطا روی مدار و عمل نکردن کلید خروجی، کلید ورودی با تاخیر کل تابلو را بی برق می کند. اهمیت این موضوع در این است که در صورت وقوع خطا در یکی از خروجی ها کل تابلو بی برق نشود.
انواع کلید های فشار ضعیف
انواع کلید های فشار ضعیف می توان به کلید های زیراشاره کرد:
کلید مینیاتوری Miniature Circuit Breaker: MCB
کلید حافظ موتور Motor Protection Circuit Breaker: MPCB
کلید محافظ جان Residual Current Circuit Breaker: MCCB
کلید اتوماتیک کمپکت Moulded Case Circuit Breaker: MCCB
کلید اتوماتیک هوایی Air Circuit Breaker: ACB
اصول عملکرد کلید مینیاتوری (MCB)
سرعت عمل
فیوزها سریع تر از کلیدهای مینیاتوری کار می نمایند . زمان کارکرد حالت اول در هنگام اتصال کوتاه 2 میلی ثانیه است و زمان قطع کلید مینیاتور 20 میلی ثانیه می باشد.
عنصری که برای قطع استفاده می شود
فیوزها از سیم فلزی تشکیل شده اند که به طور معمول جنس آن ها تشکیل شده از قلع، سرب، نقره، مس، آلومینیوم و ... می باشند و در صورت خرابی ذوب می شوند.کلیدهای مینیاتوری شامل یک هسته الکترومغناطیسی با آرایش و ساختار پیستون برای محافظت در برابر اتصال کوتاه و یک نوار دو فلزی برای محافظت در برابر اضافه بار هستند.
قابلیت استفاده مجدد
همه انواع فیوزها به غیر از آن هایی که قابلیت سیم کشی مجدد را دارند، پس از برطرف شدن عیب قابل استفاده نیستند. کلیدهای مینیاتوری یا MCB ها را می توان پس از قطع مجدداً تنظیم و دوباره استفاده کرد. MCB ها همچنین می توانند مانند سوئیچ برای قطع برق در بار کار کنند.
تفاوت‌های کلید کمپکت به نسبت انواع فیوزها و کلیدهای مینیاتوری
همانطور که می دانید کلیدهای کمپکت در جهت قطع تمام جریان سیستم طراحی شده‌اند و فیوزها قادر به انجام این کار نمی باشند . قطع جریان سیستم توسط کلید اتوماتیک شامل هر سه فاز است، ولی در یک فیوز تنها امکان قطع جریان یک فاز وجود دارد. همچنین کلیدهای مینیاتوری برای استفاده در جریان‌هایی با آمپرهای بالا طراحی نشده‌اند، و کاربرد آن‌ها برای شناسایی اضافه جریان بوده و در برابر اتصال کوتاه، سرعت دلخواه را ندارند.
براي محافظت از تجهيزات برقی، چهار مشخصه قطع (A,B,C,D) به شرح زير وجود دارد:
- مشخصه قطع A: اين مشخصه به طور خاص مناسب حفاظت از ترانسفورماتور در مدارات اندازه گيري و مدارات الكتريكي با اتصالات بلند مي باشد كه مطابق استاندارد IEC 60364-4-41 بايد در چهار ثانيه قطع گردنند.
- مشخصه قطع B: اين مشخصه براي مدارات خروجي پريز در ساختمان هاي مسكوني و اداري است.
- مشخصه قطع C: مناسب تجهيزاتي است كه در آن ها جريان وصل به صورت قابل ملاحظه اي بالا است. مانند موتورها و لامپ ها.
- مشخصه قطع D: مناسب تجهيزات توليد كننده پالس، هم چون ترانسفورماتورها، گيره هاي سولونوئيد و خازن ها مي باشد.
مزایا و معایب کلید های اتوماتیک و کلید های مینیاتوری
کلید های مینیاتوری و فیوز مینیاتوری مدارهای مختلف را در برابر جریان هایی که اتصال کوتاه دارند و همچنین جریان های اضافه محافظت می کند . این به این صورت است که کلید مینیاتوری در واقع می توانند جریان اولیه را تحمل کند و اضافه بار را سریعا خنثی کند تا برق قطع شود.
کاربرد کلیدهای اتوماتیک و کلیدهای مینیاتوری
همانطور که می دانید کلید اتوماتیک به عنوان یک نوع کلید می باشد که به کلید مینیاتوری متصل می شود. این کلید در تجهیزات و مدارهای الکتریکی مختلف تعبیه می شود و چنانچه که شدت جریان عبوری از حدی که باید بیشتر باشد، کلید مینیاتوری جریان را قطع خواهد کرد که سایر بخش ها با آسیبی مواجه نشوند . فیوز مینیاتوری یکی از بخش هایی که به عنوان قطع کننده جریان در مدارهای امروزی کاربرد دارد و همچنین مکانیسمی است که استفاده از آن در خانه های هوشمند در حال افزایش می باشد.
زمانی که صحبت از اتصال کوتاه در کلید مینیاتوری می باشد ، ممکن است که اضافه جریان در این مورد منجر به آتش سوزی گردد و همین هم باعث صدمه دیدن اتصالات مختلف می شود و بدون اینکه شما از قطع کننده مدارها و یا حتی کلیدهای مینیاتوری استفاده کنید ممکن است که از برق صنعتی هم بهره مند نشوید.
کلیدهای مینیاتوری و فیوز مینیاتوری در واقع به دسته های گوناگونی تولید می شوند و براساس کاربرد به دو نوع کلید مینیاتوری تندکار و کندکار تقسیم بندی خواهند شد. از فیوزهای مینیاتوری تندکار در روشنایی و از کلیدهای کندکار در مدارهای موتوری استفاده می شود.
سخن پایانی
همانطور که دریافتید یک کلید اتوماتیک با ترکیب یک دستگاه حساس به دما و یک دستگاه الکترومغناطیسی حساس به جریان ، محافظت را ایجاد می نماید. کلید های قطع کننده سنتی از واحدهای لغزشی (trip units) الکترومکانیکی (مغناطیسی حرارتی) استفاده می کند که ممکن است ثابت یا قابل تعویض باشند.
کلید مینیاتوری به دو روش بی متال و عملکرد سیم پیچ حفاظت مدار الکتریکی را انجام می نماید . در عملکرد بی متال کلید مینیاتوری از یک فلز بیمتال برای تشخیص جریان اضافی استفاده می کند و در اثر عبور جریان بیش از جریان نامی کلید مینیاتوری، کلید عمل کرده و جریان برق را قطع می کند. در عملکرد سیم پیچ تشخیص میزان جریان به عهده یک سیم پیچ با تعداد دور کم و قطر زیاد است که در این صورت با وارد شدن جریانی بیشتر از جریان نامی کلید مینیاتوری، کلید عمل کرده و جریان را قطع می‌کند. در نهایت برای خرید انواع کلید و یا کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت آژند برق مراجعه نمایید .
